Jest to dzieło będące wynikiem żmudnych kwerend w bibliotekach, archiwach i zbiorach prywatnych. Dzieło ukazujące różne aspekty życia na Ziemi Kłodzkiej od X wieku, skąd pochodzi pierwsza wzmianka o Kłodzku w ?Kronice Czechów? Kosmasa z Pragi. Datą krańcową jest z kolei rok 1989, zamykający pewien etap naszej najnowszej historii.
Wielce przydatne jest już samo historyczne wprowadzenie, ukazujące złożone dzieje regionu. Część pierwszą obejmującą okres od średniowiecza do upadku Pierwszej Rzeszy /1806/ napisał prof. Arno Herzig. Część drugą obejmująca z kolei wiek XIX i XX napisała dr Małgorzata Ruchniewicz. Korzystając z okazji polecam również inne publikacje pani Ruchniewicz. Mam na myśli ?Repatriację ludności polskiej z ZSRR w l. 1955-56?, ?Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-59? czy ?Bystrzyca Kłodzka. Zarys rozwoju miasta na przestrzeni wieków?.
Trudno w tak krótkim odcinku omówić wszystkie prezentowane tam materiały źródłowe. Istne bogactwo i różnorodną też tematykę obejmującą m.in. historię, politykę, kulturę, gospodarkę czy zagadnienia społ.- obyczajowe.
Dzisiaj może warto przypomnieć sobie m.in. rady dla przyszłych kuracjuszy zawarte w poradniku lądeckiego lekarza Aleksandra Ostrowicza /1881 r./. Gdzie np. radzi jak oszczędnie dojechać do Lądka, tudzież wybrać dobrą kwaterę czy korzystać z dobrodziejstw tego najstarszego uzdrowiska. Gdzie też ostrzeżenie przed ?natarczywą usłużnością ludzi? jako pierwsi są zainteresowani i prowadzą gości do podrzędnych domów?. Tam również rada aby odwiedzić ?w mieście samym mieszka mieszczanin nazwiskiem Blaschke, także artysta w swoim rodzaju. Zajmuje się on wykładaniem najrozmaitszych ptaków??. Liczne i jakże cenne są rady kuracyjne, gdzie, kiedy i za ile. Niestety nie spotkamy już Szwajcara Kostera z Appenzell oferującego wyborną żętycę z mleka koziego lub krowiego a wszystko wprost od krowy, tuż po udojeniu o 7-mej rano czy o 7-mej wieczorem. Gdzie też są lekarze miejscowi będący zawsze ?ku wygodzie i dalszej informacji dla chorych na promenadzie przy zdroju Maryanny??. Tylko uwaga ? posyłają rachunki bez względu na to, czy prosiliśmy o radę. Gdzie ta muzyka zdrojowa z 30 osób złożona pod kierunkiem dyrektora Poltmanna grywająca dwa razy dziennie, pierwszy raz od godziny? 6- 8 rano. Nie ma też teatru z przedstawieniami trupy znanego komika Thomasa, nie ma już fortepianów do użytku gości, które wynajmuje się na godziny. Żal czytelni, w której aż 6 żurnali i 32 wyłożone były gazety ?pomiędzy temi ?Czas?, ?Kurier? czy ?Dziennik Poznański???. Gdzie też podziały się owe modniarki, szwaczki, praczki, szewcy i krawcy mieszkający na miejscu. I na koniec rada najważniejsza, aktualna zapewne do dzisiaj, aby ?kąpać się w stanie cielesnego i umysłowego spokoju, wystrzegać się znużenia, irytacji czy umysłowego wzburzenia. Aby stracone pozyskać zdrowie, nie wysiadywać w nocy czytając książki lub rozhoworząc??.
Od czasów dawnych przejdźmy jednak do czasów, nie aż tak odległych. Szczególnie polecam bogaty wybór materiałów z trudnego okresu powojennego. Jakże inny język i inne też sprawy. Często język nienawiści i pogardy dla wszystkich tych, którzy odważyli się wtedy myśleć inaczej. Walka z kułakami – gdzie spotkamy również sytuacje jakby wyjęte wprost z kabaretu, bowiem trzeba ?przeanalizować robotę trójek gromadzkich, gdyż w składzie trójek znajdują się kułacy, którzy upijają towarzyszy i przekupują ich na swoją stronę??. To w gromadzie Potoczek ?bali się podjęcia walki z kułakami? trzeba ujawniać, demaskować oraz dobijać wroga klasowego w jego środowisku? przy pomocy agitacji?. Część prezentowanych materiałów ukazuje polityczne bezprawie, kiedy czytamy np. o jedynie słusznej politycznie likwidacji PSL aktywnego zwł. w rejonie Bystrzycy Kłodzkiej. Są i pomówienia oraz wskazówki, aby tylko dobić ówczesnego wroga klasowego, bowiem ?walka będzie się zaostrzać i nabierać cech krwiożerczości. Księża i ludzie nieznani robią rozkładową robotę, trwa propaganda przeciwko spółdzielczości produkcyjnej, to Watykan chce rozbić jedność narodową…?.
A najlepszym lekarstwem jest jak czytamy w kolejnym dokumencie ?wzięcie za mordę? oraz ?czujność organizacji partyjnych czy?praca w terenie z notatnikiem referenta nr 5??. Włos się na głowie jeży, gdy czytamy takie dokumenty. Dobrze, że to już historia zamknięta szczelnie w archiwach. Polecam Państwu to wydawnictwo, o którym długo by tu pisać. Wydawnictwo tak oczekiwane, cenne i jakże wartościowe.
Dziękuję uprzejmie pani Renacie Gajek-Bogusz z Referatu Promocji kłodzkiego Starostwa za przesłany egzemplarz omawianej książki.
/ publikacja BRAMA nr 32 z dn. 06.08.2010/
